چرا امام حسین علیه السلام به القابی چون ثارالله و اباعبدالله شهرت یافته اند؟

منابعی را برای مطالعه در خصوص زندگی حضرت معرفی کنید”ثار” از ریشه “ثَأر” و “ثُؤره” به معنای انتقام و خونخواهی و نیز به معنای خون است. (۱)
برای “ثارالله” بودن امام حسین علیه السلام معانی مختلفی ذکر شده که هر یک تفسیر خود را می‏طلبد.
ا) گروهی ثارالله را به معنای کسی که انتقام خونش را خداوند می گیرد می دانند. (۲) خداوند، ولیّ دم حضرت است. خود او خونبهای آن بزرگوار را از دشمنانش طلب می‏کند؛ چرا که ریختن خون سیدالشهدا در کربلا، تجاوز به حریم و حرمت الهی و طرف شدن با خداوند بود. از آن جهت که اهل بیت(ع) “آل الله” هستند، شهادت امامان، ریخته شدن خونِ خداوند است. (۳) اگر چه این واژه در قرآن نیامده است، اما می‏توان آن را با آیات این گونه توجیه نمود. خداوند می‏فرماید: “مَنْ قُتِل مظلوماً فقد جعلنا لولیّه ‏سلطاناً؛(۴) آن کس که مظلوم کشته شد، برای ولیّ‏اش سلطه(و حق قصاص) قرار دادیم”. بنابراین “ثارالله” به این معنا است که خونبهای امام حسین(ع) از آنِ خدا است. اوست که خونبهای امام را خواهد گرفت.
ب) بعضی لفظ اهل را در تقدیر گرفته و گفته اند ثارالله یعنی اهل ثارالله؛ اهل خونخواهی الهی که خداوند انتقام خونش را می گیرد. (۵)
ج) برخی گفته اند: ثارالله یعنی کسی که در دوران رجعت می آید و انتقام خونش را می گیرد.(۶) در ضمن اگر “ثار” به معنای خون باشد، مراد از “ثارالله” معنای حقیقی نیست؛ بلکه یک نوع تشبیه، کنایه و مجاز است. چون مسلّم است که خدا موجودی مادی نیست تا دارای جسم و خون باشد؛ پس این تعبیر از باب تشبیه معقول به محسوس است؛ یعنی همان گونه که خون در بدن آدمی نقش حیاتی دارد، وجود مقدس امام حسین(ع) نسبت به دین خدا چنین نقشی دارد و نهضت عاشورا احیاگر اسلام بوده است. اباعبدالله: در تحلیل کنیه “اباعبدالله” برای امام حسین(ع)، دو نکته قابل ذکرمی باشد:
۱٫ در میان اعراب خصوصا بزرگان قبائل مرسوم بود که در بدو تولد برای نوزادان خود خصوصا نوزادانی که به جهت جایگاه خانوادگی مقامی خاص داشتند علاوه بر اسم، کنیه ای نیز تعیین می شد، که در همین راستا پیامبر اکرم(ص) کنیه “اباعبدالله” را از همان سنین کودکی برای نواده خود حضرت سید الشهداء برگزیدند. (۷)
۲٫ بر اساس برخی اقوال تاریخی امام حسین(ع) فرزندی به نام عبدالله داشت که در کربلا به شهادت رسید. برخی عبد الله را نام دیگر علی اصغر دانسته اند. اما بر اساس برخی از اقوال دیگر عبدالله، نوزادی است که در کربلا به دنیا آمد و مادرش رباب بود. که نشان می دهد او فرزندی غیر از علی اصغر(ع) بوده است. (۸)
پی نوشت ها:
۱٫ فخر الدین طریحی، مجمع البحرین، ج ۱، ص ۲۳۷؛ مفردات راغب، ص ۸۱٫
۲٫ علی سعادت پرور، فروغ شهادت، بی تا، بی جا، ص ۳۰۵٫
۳٫ اصغر عزیزی تهرانی، شرح زیارت عاشورا، ص ۳۵، دفتر تبلیغات اسلامی.
۴٫ اسراء(۱۷) آیه ۳۳٫ ۵٫ جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، ص ۱۲۴، نشر معروف، ۱۳۷۸ش.
۶٫ علامه مجلسی، بحارالانوار، مجلسی، الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ق، ج ۹۹، ص ۱۵۱٫
۷٫ همان، ج۴۴، ص ۲۵۱٫
۸٫ ابن واضح یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، ۱۳۷۹ ق، ج ۲، ص ۱۸۱٫